Vocal fry. Het zal je waarschijnlijk niet ontgaan zijn: de trend onder voornamelijk jonge, Engelstalige vrouwen om hun zinnen steevast te laten eindigen in langgerekt, laag (en in het ergste geval ook nasaal klinkend) gekraak. Een beetje Katrien Duck onder een flinke dosis anti-depressiva, zeg maar.
De rage die in Noord-Amerika begon met boegbeelden als Katy Perry en The Kardashians, lijkt zich nu voorzichtig aan ook in ons kikkerlandje te nestelen. Tieners op schoolpleinen en in bushokjes die op doffe toon vertellen hoe geweldig iets was, bijvoorbeeld. ‘Jahhh<kraakkraak>, het was echt suuuper chi<kraakkraakkraak>ll’
Waarom? Om een houding te geven. Of gewoon om celebraties te imiteren. Wie ongeïnteresseerd klinkt, zal wel zelfverzekerd zijn, cool. En zo komt dat misschien over op leeftijdsgenoten, maar uit onderzoek is gebleken dat de (quasi)puberale klanken voornamelijk irritatie oproepen bij eerdere generaties.
De tendens dat steeds meer vrouwen de lagere registers van hun stem gebruiken, kan er ook mee te maken hebben. Lage 
stemmen staan immers voor meer overwicht (vrouwelijke politici), en worden tevens geassocieerd met sensualiteit (Scarlett Johansson – daar hebben we d’r weer).
Overigens kan vocal fry ook onvrijwillig veroorzaakt worden door een stemaandoening of door kortademigheid; bij een te hoge ademhaling (bijvoorbeeld vanwege strakke kleding of het inhouden van de buik) blijft er te weinig adem over om een zin kracht mee te geven en loopt deze leeg als een slecht opgeblazen ballon.
Het werkt dus niet? Nee. Vrouwen die vocal fryen worden over het algemeen gezien als minder intelligent, minder volwassen, minder competent en minder zelfverzekerd dan hun normaal pratende seksegenoten. Vocal fry heeft dus niet het beoogde effect – eerder het tegenovergestelde.
Dat geldt overigens ook voor de andere Angelsaksische spraaktrends: running-on sentences (zinnen die zonder pauze aan elkaar geplakt worden), uptalking (alle zinnen met een vraagteken eindigen) en te zacht praten. Allemaal voortgekomen uit onzekerheid, en allemaal ondermijnen ze de kracht van de spreker.
En hoe zit het met vocal fryende mannen? We hebben het tot nu toe alleen over vrouwen gehad, terwijl ook mannen er lustig op los vocal fryen. Echter, bij mannen lijkt men zich niet zo te storen aan het lage, raspende geluid. Misschien omdat het beter bij een mannenstem past? Beetje ruw, whisky, late nachten – it’s a men’s world.
Zitten er stiekem nog voordelen aan? Als spreekgewoonte niet, maar als stemoefening wel: door je stem een paar minuten te laten kraken, ontspan je je stembanden en klinkt je stem daarna direct voller en dieper.
Zangers maken er bij hun zang ook volop gebruik van, vooral bij de aanzet van zinnen. Britney Spears deed dat bijvoorbeeld bij haar eerste hit, Hit me baby one more time, maar ze is zeker niet de enige die zich schuldig maakt aan een beetje muzikaal gevocalfry, en niemand die zich daar aan stoort – het geeft vaak net dat ‘randje’ aan een nummer.
Vocal fry kan ook bij het acteren ingezet worden (als het een personage ten goede komt); kijk maar naar Eva Green – zij kraakt complete monologen, wat haar karakters bepaald iets engs meegeeft.
En dan is er natuurlijk het ultieme vocal fry-lied van onze eigenste Brigitte Kaandorp: Ik <kraak> h<kraak>b een héé<kraakkraak>éél zw<kraak>áá<kraakkraak>áár lev<krraaaaak>n…
Trend of blijvertje? Vocal fry is er altijd al geweest en zal er altijd zijn. Maar we hopen in deze hoedanigheid op een trend, want we leven niet in prozac-Duckstad. Riii<kraaakkraaaaak>ght?